C vitamini nedir?
L-askorbik asit olarak da bilinen C vitamini, bazı gıdalarda doğal olarak bulunurken bazı gıdalara dışarıdan eklenen temel vitaminlerden biridir. İnsanlar hayvanların aksine C vitaminini sentezleyemezler; bu nedenle diyetle almak zorundadırlar. Kolajen, L-karnitin ve bazı nörotransmiterlerin sentezlenebilmesi için C vitamini gereklidir. Ayrıca protein metabolizmasında rol oynar. Bir protein olan Kolajen, yara iyileşmesinde önemli görevlere sahiptir ve bağ dokusu bileşenidir. Antioksidanların üretilmesinde de görev alan bu vitaminin vücutta birçok fonksiyonu olduğunu söyleyebiliriz.
Araştırmalar, antioksidanların serbest radikallerin zararlı etkilerini ve kardiyovasküler hastalık riskini azalttığını göstermektedir. Ayrıca bu vitamin bağışıklık fonksiyonlarında da görev alır ve bitkisel kaynaklı demirin emilimini arttırır. Vücutta yeterince C vitamini olmadığında, yorgunluk, bağ dokusu zayıflığı ve iskorbüt hastalığı ortaya çıkabilir.
Biz bu makalemizde C vitamini fazlalığının zararları nelerdir bunlar hakkında bilgi vereceğiz ve C vitamini fazlalığı nelere yol açar sorusunu cevaplamaya çalışacağız.
Benzer yazılar: C VİTAMİNİ: FAYDALARI, ZARARLARI VE ETKİLEŞİMLERİ
C vitamini fazlalığı nedir?
C vitamininden zengin yiyeceklerden zengin beslenmek genellikle herhangi bir sağlık sorununa yol açmaz. Ancak C vitamini takviyeleri almak bazı yan etkilere neden olabilir. Yetişkinlerde, günlük C vitamini dozu, erkekler için 90 miligram ve kadınlar için ise 75 miligramdır. Günde 2.000 mg’dan daha fazla C vitamini tüketen yetişkinlerde yan etkiler ortaya çıkabilir. Bir kişi tavsiye edilen C vitamini miktarını aştığında sindirim sistemi tahriş olabilir ve kişi sindirim sorunları yaşayabilir.
Benzer yazılar: C VİTAMİNİ DEPOSU OLDUĞUNU BİLMEDİĞİNİZ SÜPER 10 YİYECEK
C vitamini fazlalığının belirtileri
Diyetle fazla C vitamini alınmasının bir zararı olmasa da takviyelerle alınan C vitamini fazlalığı bazı belirtilere neden olabilir. Bu belirtiler şunlardır:
- İshal
- Kusma
- Mide yanması
- Karın ağrısı
- Baş ağrısı
- Uykusuzluk
C vitamini fazlalığının zararları
C vitamininden zengin bir diyetle beslenmek genellikle bir yan etkiye veya zarar neden olmaz. Ancak yüksek doz C vitamini takviyeleri ile ilgili olarak bilim adamlarının bazı endişeleri vardır. C vitamini fazlalığının olası zararları şunlardır:
Demir emilimi
C vitamini, bitkisel kaynaklı demirin emiliminin arttırdığı için teorik olarak aşırı demir emilimine neden olabileceğine dair endişeler de mevcuttur. Sağlıklı bireylerde bu bir sorun olmasa da kalıtsal hemokromatoz rahatsızlığı olan kişilerde yüksek dozda C vitamini tüketimi aşırı demir yükünü arttırarak doku hasarına neden olabilir.
Böbrek taşları
Doktorlar, yüksek miktarda C vitamini takviyelerinin, idrarla oksalat ve ürik asit bileşiklerinin atılmasına neden olabileceğini düşünür. Bu maddeler ise böbrek taşı oluşumuna neden olabilir. Kidney International dergisinde yayınlanan bir vaka çalışmasında, 4 ay boyunca her gün 4 g veya daha fazla C vitamini alan bir kadında böbrek taşı geliştiğini bildirmişlerdir.
Bununla birlikte, C vitamini ve böbrek taşı arasındaki ilişkiyi araştıran daha geniş çaplı bazı araştırmalarda daha önce böbrek taşı olan kişilerde yüksek miktarda C vitamini tüketiminin böbrek taşı oluşumu riskini arttırdığı belirtilmiştir. Yani bu çalışmalarda daha önce böbrek taşı öyküsü olması riski arttırmaktadır.
DNA hasarı
Normal koşullarda C vitamini bir antioksidandır ve antioksidanlar hücrelerin zarar görmesini engelleyerek vücudumuzu hastalıklara karşı korur. Ancak bu vitamin bazı durumlarda pro-oksidan görevi görebilir. Pro-oksidanlar ise antioksidanların tam tersidir ve oksidatif strese neden olarak hücrelerin zarar görmesine yol açabilir. Test tüplerinde yapılan bazı araştırmalar oral yolla alınan ve pro-oksidan gibi davranan C vitamininin DNA hasarına neden olabileceğini ve kanser gelişimine yol açma riskinin olduğunu iddia etmektedir. Bununla birlikte, başka çalışmalarda yüksek miktarda C vitamini alımının oksidatif hasara veya kanser riskinde artışa neden olduğu gösterilmemiştir.
Besin dengesizliği
Aşırı miktarda C vitamini tüketiminin bir diğer etkisi de vücudumuzun besinleri işleme şeklini değiştirmesidir. Fazla miktarda C vitamini, bakır ve B-12 seviyelerini azaltabilir. Bu durumda besin eksiklikleri ortaya çıkabilir ve vücudumuzun temel fonksiyonlarının yerine getirilmesi açısından eksiklikler meydana gelebilir.
Benzer yazılar: AŞAMA AŞAMA B12 VİTAMİNİ NASIL YÜKSELTİLİR?
Osfeofit
Artrit Vakfı‘nda bahsi geçen bir çalışmada, çok yüksek miktarda C vitamini almanın osteofit olarak adlandırılan ağrılı kemik mahmuzlarının gelişimine yol açmasının mümkün olduğu belirtilmiştir. Ancak gene Artrit Vakfı‘nda, C vitamini seviyesi düşük olan kişilerde iltihaplı eklem romatizması riskinin de daha yüksek olduğu belirtilmiştir. Bu araştırmaların bulgularına dayanarak vücuttaki C vitamini miktarlarının dengede bulunmasının önemli olduğunu söyleyebiliriz.
Kanser tedavisi
Kanser tedavisi esnasında C vitamini ve diğer antioksidanların kullanımı ile ilgili olarak bilim çevrelerinde tartışmalar vardır. Bazı araştırmalardan elde edilen bulgulara göre, antioksidanların radyasyon terapisi ve siklofosfamid, klorambusil, karmustin, busulfan, tiyotepa ve doksorubisin gibi kemoterapi ilaçlarının etkisini azalttığı belirtilmiştir.
Ancak başka araştırmalar antioksidanların normal dokuları kemoterapi ve radyasyondan kaynaklanan hasardan koruyabileceğini veya kanser tedavisinin etkilerini artırabileceğini de göstermektedir. Bu konu ile ilgili araştırmalar çelişkili olduğu için kemoterapi veya radyasyon tedavisi gören kişilerin C vitamini takviyeleri kullanmadan önce mutlaka onkologlarına danışmaları gerekir.
Hamilelikte C vitamini
Hamilelikte besin eksiklikleri görülme ihtimali artar çünkü rahimde büyüyen bebek tüm besinlerini annenin vücudundan karşılar. Bu nedenle bu dönemde besin eksiklikleri görülme riski yüksektir ve doktorlar bu riske karşı vitamin ve mineral takviyeleri reçete edebilirler. Bu vitaminlerden biri de C vitaminidir.
Bazı araştırmalar hamilelikte C vitamini takviyelerinin herhangi bir faydası olmadığını ve preeklampsi ve erken doğum gibi hamilelik komplikasyonlarını etkilemediğini ortaya koyuyor. Ancak genel olarak diyetle alınan C vitamini anne için tabii ki faydalıdır ve bu dönemde brokoli, kivi, çilek ve domates gibi C vitamininden zengin gıdalarla beslenerek günlük C vitamini ihtiyacınızı karşılamanız önemlidir.
Benzer yazılar: HAMİLELİKTE VİTAMİN KULLANIMI: BU VİTAMİNLERE VE MİNERALLERE DİKKAT EDİN
Ne kadar C vitamini almalısınız?
Günlük tavsiye edilen C vitamini miktarları, yaş, cinsiyet ve gebelik gibi faktörlere bağlı olarak değişir. Aşağıdaki tabloya bakarak günde ne kadar C vitamini almanız gerektiğini anlayabilirsiniz. Bu miktarları aştığınızda günlük izin verilen dozdan fazla C vitamini tüketmiş olursunuz.
| Yaş | Erkek | Kadın | Hamilelik | Emzirme |
| 0–12 ay | Bebekler vitamin takviyesi alamaz | Bebekler vitamin takviyesi alamaz | ||
| 1–3 yaş | 400 mg | 400 mg | ||
| 4–8 yaş | 650 mg | 650 mg | ||
| 9–13 yaş | 1,200 mg | 1,200 mg | ||
| 14–18 yaş | 1,800 mg | 1,800 mg | 1,800 mg | 1,800 mg |
| 19 yaş ve üstü | 2,000 mg | 2,000 mg | 2,000 mg | 2,000 mg |
